Onlangs werd ik gebeld door een technisch verantwoordelijke van een lokaal ziekenhuis. We hadden het over energie-efficiëntie, warmtenetten en zonnepanelen — tot ik ETS2 ter sprake bracht.
ETS2? vroeg hij.
Ik legde uit dat dit het nieuwe Europese emissiehandelssysteem is dat vanaf 2027 ook de gebouwde omgeving en de transportsector omvat — dus ook zorginstellingen zoals ziekenhuizen.
Het werd stil. Daarna volgde een eenvoudige, maar veelzeggende vraag:
“Wat gaat dat voor ons kosten?”
Die realiteit wil ik met deze blog zichtbaar maken. Niet om te verontrusten, wél om zorginstellingen strategisch te wapenen tegen een onzichtbare, maar reële financiële dreiging.
ETS2 in een notendop: wie uitstoot, betaalt
Vanaf 2027 zullen energieleveranciers verplicht worden om CO₂-uitstootrechten aan te kopen voor elke m³ aardgas of liter brandstof die ze verkopen. Die kost wordt doorgerekend aan jou als eindgebruiker — zij het onzichtbaar in je energietarief.
Het principe is eenvoudig:
Hoe meer fossiele brandstof je verbruikt, hoe hoger je jaarlijkse CO₂-kost.
Wat betekent dat voor een ziekenhuis?
De individuele lidstaten mogen zelf zogenaamde opt-ins toepassen, oftewel ze mogen de ETS2-plicht uitbreiden naar andere (sub)sectoren die niet onder ETS1 vallen.
Wat betekent dit voor de zorgsector?
- Zorginstellingen hoeven zelf geen emissierechten te kopen, maar zullen hogere energiekosten ervaren.
- Dit kan een stimulans zijn om te investeren in energie-efficiëntie en duurzame verwarmingssystemen.
Volgens de Milieubarometer verbruikt een gemiddeld Nederlands ziekenhuis vergelijkbaar met ziekenhuis in Vlaanderen jaarlijks ongeveer:
- 2.000.000 m³ aardgas
- Dat staat gelijk aan 3.580.000 kg CO₂, ofwel 3.580 ton CO₂ per jaar
- Gebaseerd op de standaard emissiefactor van 1,79 kg CO₂ per m³ aardgas
Bij een verwachte CO₂-prijs van €59 per ton in 2027, komt dat neer op:
€59 × 3.580 ton = €211.220 ETS2-kost per jaar
En dat is nog maar het begin.
ETS2 is geen tijdelijke maatregel — het is structureel en stijgend
ETS2 werkt via een marktsysteem waarin het aantal beschikbare uitstootrechten elk jaar wordt afgebouwd. De prijs van CO₂ zal dus structureel stijgen. Prognoses richting 2030 spreken over prijzen tot €150 à €200 per ton.
Tabel: ETS2-kost bij stijgende CO₂-prijs
| Jaar | CO₂-prijs (€/ton) | ETS2-kost/jaar (bij 3.580 ton) |
| 2027 | €59 | €211.220 |
| 2028 | €80 | €286.400 |
| 2029 | €120 | €429.600 |
| 2030 | €150 | €537.000 |
En dit zijn uitsluitend kosten voor gasverbruik. Eventuele uitstoot via stookolie of dieselvoertuigen komt daar nog bovenop.
Waarom dit voor ziekenhuizen extra belangrijk is
Ziekenhuizen hebben vaak:
- Hoge warmtevraag voor ruimteklimaat, tapwater en sterilisatie
- Continue operationele eisen (24/7, geen uitval mogelijk)
- Complexe installaties (luchtgroepen, B- en C-gebouwen, technische redundantie)
- Beperkte budgetten én druk op personeelskosten
Daarom wordt ETS2 een zware extra kost, tenzij er nú wordt nagedacht over reductie- en compensatiestrategieën.
Wat kan je doen? Meer dan je denkt.
Wie vandaag begint met plannen, kan tegen 2027 al structureel besparen. Denk aan:
- Overschakelen naar warmtepompen of lagetemperatuur-oplossingen
- Restwarmte of geothermie benutten
- Thermische of elektrische opslag (BESS) integreren
- Monitoring en slim energiemanagement
- CO₂-compensatie via erkende externe projecten
Ziekenhuizen die hun gasverbruik met 30–40% verminderen vóór 2027, vermijden niet alleen uitstoot — maar ook structureel ETS2-kosten van honderdduizenden euro’s per jaar.
Indirecte impact op ziekenhuizen
De kosten van ETS2 worden doorgerekend via de energiefactuur. Voor ziekenhuizen betekent dit:
- Hogere kosten voor aardgas, stookolie of andere fossiele brandstoffen
- Mogelijke stimulans om te investeren in energie-efficiëntie of duurzame alternatieven (zoals warmtepompen of restwarmte)
Eén ziekenhuis stelde de vraag. Velen zullen volgen.
De vraag “Wat gaat dat kosten?” is legitiem.
De uitdaging is reëel.
Maar het goede nieuws is: er is tijd om te handelen — als je nu begint.
We zijn er om te helpen
Als strategisch adviseur werk ik met en voor zorginstellingen aan:
- Energie- en verbruiksanalyses
- CO₂-impactscenario’s (incl. ETS2-ramingen)
- Roadmaps voor verduurzaming met ROI-berekening
- Ondersteuning bij subsidieaanvragen en investeringsbeslissingen
- Samenwerking met partners (ESCO’s, netbeheerders, overheden)
Je hoeft dit niet alleen te doen.
Laat ons samen kijken hoe jouw ziekenhuis voorbereid kan zijn op wat komt — niet als last, maar als kans.
📩 Neem contact op voor een verkennend gesprek.
Slim. Realistisch. Rendabel.
Volgens een recente analyse van de Rabobank (mei 2024) zal ETS2 vanaf 2027 effectief een prijs zetten op de CO₂-uitstoot van aardgas, diesel en benzine, met een verwachte startprijs rond de €45 à €59 per ton. Deze kost wordt doorgerekend aan eindgebruikers zoals gezinnen, bedrijven én publieke instellingen zoals ziekenhuizen. De projectie dat een gemiddeld ziekenhuis jaarlijks €118.000 extra zal betalen bij een uitstoot van 2.000 ton CO₂ is dus realistisch en in lijn met deze externe bron.
👉 Bron: Rabobank – ETS2: wat is het en welke impact heeft het?